ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ: Η ¨ασύμμετρη απειλή¨ και οι ¨παράπλευρες απώλειες¨..
Παπατσίρος Απόστολος
φιλόλογος (13-11-2010)
φιλόλογος (13-11-2010)
Τρομοκρατία είναι η χρήση βίας ή η απειλή βίας για τη δημιουργία τρόμου ή ανασφάλειας στον εχθρό. Περιλαμβάνει μεμονωμένες ή μαζικές δολοφονίες ή και απόπειρες δολοφονίας, βομβιστικές ενέργειες, απαγωγές ή συλλήψεις, βίαιους ξυλοδαρμούς ή απειλές, προκειμένου να ασκηθεί πίεση ή εκβιασμός στον αντίπαλο και να καμφθεί κάθε αντίσταση του. Είναι βίαιη και ξαφνική επίθεση που επιφέρει ανεπανόρθωτο πλήγμα στον αντίπαλο και δημιουργεί πανικό και μόνιμο φόβο στις τάξεις του. Η ψυχολογική βία και ο τρόμος είναι για τους τρομοκράτες η καλύτερη μορφή διπλωματίας διεθνώς ή το ισχυρότερο όπλο άσκησης πίεσης σε κυβερνήσεις προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους τους. Το πλεονέκτημα του τρομοκράτη είναι πως δεν είναι ορατός εχθρός, δε φορά πολεμική εξάρτυση και δεν έχει διακριτικά εθνικότητας ή ιδεολογίας. Μπορεί κατά συνέπεια να κινείται κανονικά ανάμεσά μας, να μένει δίπλα μας, να μην κινεί τις υποψίες μας και να κρύβει τις σκοτεινές προθέσεις του. Γι’ αυτό και η τρομοκρατία ήταν και παραμένει άλυτο πρόβλημα.
Μορφές τρομοκρατίας:
Υπάρχουν δύο μορφές τρομοκρατίας γενικά. Η πρώτη είναι η τρομοκρατία της εξουσίας, όταν το ίδιο το κράτος τρομοκρατεί τους πολίτες του με σκληρά αυταρχικά μέτρα ή μηχανισμούς καταστολής προκειμένου να επιτύχει την επιβολή της κυριαρχίας του. Είναι πολλά τα παραδείγματα στην ιστορία, με τυράννους όπως οι Τριάκοντα στην αρχαία Αθήνα ή οι Ιακωβίνοι μετά τη Γαλλική Επανάσταση, που η θεσμική ή νόμιμη εξουσία τρομοκρατεί εκ του συστήματος. Η δεύτερη μορφή της είναι η αντιεξουσιαστική τρομοκρατία και εδώ συγκαταλέγονται όλες οι μορφές ιδεολογικής, πολιτικής, ταξικής, φυλετικής, θρησκευτικής ή άλλης τρομοκρατίας που πολεμά την εξουσία και τους φορείς της ή τους θεωρούμενους εχθρούς κι αντιπάλους της.
Σ’ αυτή την περίπτωση συγκαταλέγεται και ο φονταμενταλισμός των ισλαμιστών, που επιδίδονται σ’ ένα είδος τρομοκρατίας με αυτοκτονία μέλους της οργάνωσης, που προκαλεί όμως μαζικούς θανάτους από την άλλη. Οι φονταμενταλιστές εκπαιδεύονται ώστε να γίνουν ήρωες και μάρτυρες προκαλώντας με τον δικό τους θάνατο και στον εχθρό της πατρίδας ή της πίστης θανάσιμο πλήγμα. Συνήθως τα δολοφονικά αυτά χτυπήματα έχουν αθώα θύματα, ανθρώπους δηλαδή που βρέθηκαν σε λάθος σημείο τη λάθος στιγμή κι έπεσαν νεκροί από την έκρηξη που επακολούθησε. Αυτός είναι και ο στόχος τους άλλωστε, να διασπείρουν παντού τον φόβο, να μεταφέρουν τον πόλεμο παντού, σε πολυσύχναστους δρόμους, σε αγορές, σε στάσεις λεωφορείων, σε συρμούς του μετρό, σε αποβάθρες αεροδρομίων και πτήσεις αεροσκαφών, όπου υπάρχει και κινείται άνθρωπος. Η τρομοκρατία αυτή πλήττει καίρια τον αντίπαλο στην καρδιά του συστήματος, που είναι η κοινωνική και οικονομική ζωή των πόλεων, είναι ένας πόλεμος στις πόλεις, στις γειτονιές και τα σπίτια των ανθρώπων, μια ασύμμετρη απειλή, που έχει όμως και παράπλευρες απώλειες.
Διάφορες τρομοκρατικές οργανώσεις στον κόσμο:
- Ε.Τ.Α (Αυτονομιστική οργάνωση Βάσκων στην Ισπανία)
- R.A.F (Φράξια Κόκκινος Στρατός) ή Μπάαντερ Μάινχοφ στην πρώην Δυτική Γερμανία
- ΕΡΥΘΡΕΣ ΤΑΞΙΑΡΧΙΕΣ (Brigate Rosse) στην Ιταλία
- I.R.A (Ιρλανδικός απελευθερωτικός στρατός)
- 17 ΝΟΕΜΒΡΗ, Ε.Λ.Α (Επαναστατικός Λαϊκός Αγώνας), Σέχτα Επαναστατών, Πυρήνες της φωτιάς: Ελλάδα
- Ο.Α.S, P.L.O, Φατάχ, Αμπού Νιντάλ, Τζιχάντ, Χεζμπολάχ, Αλ Ισλαμίγια, Αλ Κάιντα: Ισλαμικές χώρες.
- Τουπαμάρος : Ουρουγουάη-Περού. Φωτεινό Μονοπάτι: Περού.
Τα αίτια της τρομοκρατίας:
1) Η τρομοκρατία αιτιολογείται, χωρίς όμως να δικαιολογείται, ούτε βεβαίως να νομιμοποιείται. Η φτώχεια, η εκμετάλλευση από πολυεθνικές εταιρίες, η κοινωνική αδικία, η πολιτική καταπίεση, η καταπάτηση δικαιωμάτων, η ανάμειξη των ξένων, είναι περισσότερο άλλοθι, αλλά όχι επαρκείς αιτίες για αντίποινα αυτής της μορφής. Το σίγουρο είναι πως οι τρομοκράτες δεν μπορούν να κάνουν τακτικό πόλεμο με τον εχθρό, γιατί υστερούν εμφανώς σε όπλα και δυναμικό, οπότε αρκούνται σε ¨κλεφτοπόλεμο¨ ή ¨αντάρτικο πόλεων¨ και αντίσταση με δολοφονικές ενέδρες, βομβιστικές ενέργειες ή ¨καμικάζι μάρτυρες¨.
2) Το χαμηλό κοινωνικό και μορφωτικό επίπεδο ορισμένων λαών ευνοεί τη θρησκοληψία, τον δογματισμό και τον φανατισμό ένθερμων οπαδών πρόθυμων να θυσιάσουν αθώους και να θυσιαστούν οι ίδιοι. Η θυσία του μαχητή-τρομοκράτη θεωρείται ύψιστη εκδήλωση πίστης και προσφορά που θ’ ανταμειφθεί στον παράδεισο.
3) Η τρομοκρατία ορισμένων αναρχικών ή αντιεξουσιαστικών ομάδων θεωρείται μορφή κοινωνικής πάλης με όλα τα μέσα, εφόσον το αποδέχεται η μηδενιστική τους ιδεολογία. Τα θύματα επιλέγονται ώστε να αποκτήσει η ιδεολογία αυτή πολιτική βαρύτητα, αλλά και απήχηση, κυρίως λόγω της τηλεοπτικής προβολής και της δημοσίευσης προκηρύξεων. Οι γνωστές υπερβολές των μέσων όμως, υπερθεματίζουν ή και ¨προπαγανδίζουν¨ τα κίνητρα των τρομοκρατών, που έτσι αποκτούν λαϊκά ερείσματα.
4) Η επιλογή των τρομοκρατών να πλήξουν το πολιτικό σύστημα ή την οικονομική δραστηριότητα των αντιπάλων διευκολύνει τη δική τους πολιτική επικράτηση, και αυτό γίνεται συνήθως από εθνικιστικές ομάδες ή λαούς με αποσχιστικές ή αυτονομιστικές τάσεις. Εν προκειμένω κάποια ένοπλα κινήματα, όπως των Κούρδων (P.K.K) θεωρούνται από την Τουρκία, αλλά και τη διεθνή διπλωματία τρομοκρατικές οργανώσεις.
Τα αποτελέσματα της τρομοκρατίας:
1) Άνθρωποι αθώοι, και μεταξύ αυτών πολλά μικρά παιδιά, χάνουν άδικα τη ζωή τους σε ομαδικά ¨λουτρά αίματος¨. Είναι οι παράπλευρες απώλειες ενός παράλογου κι αιματηρού πολέμου που δεν έχει έλεος, μήτε τέλος. Τέτοια αθώα θύματα υπάρχουν ακόμα και σε μεμονωμένες επιθέσεις κατά συγκεκριμένων στόχων, όπως συνέβη το 1992 στο κέντρο της Αθήνας με τον άτυχο νεαρό Θάνο Αξαρλιάν, o οποίος δολοφονήθηκε από ρουκέτα της 17Νοέμβρη, που όμως προοριζόταν για τον υπουργό οικονομικών της τότε κυβέρνησης ή όπως συνέβη το 2010 στα Πατήσια, με τον μικρό Αφγανό που έψαχνε τα σκουπίδια και διαμελίστηκε από τη βόμβα των τρομοκρατών, ενώ η αδερφή του τυφλώθηκε για πάντα.
2) Οι επιλεγμένοι στόχοι-θύματα των τρομοκρατών γίνονται μετά θάνατον αντικείμενο ανίερης προπαγάνδας και πολιτικής σκύλευσης, αφού καθυβρίζονται ανηλεώς στις προκηρύξεις των δολοφόνων τους. Οι νεκροί δεν μπορούν όμως να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, ούτε την υστεροφημία τους.
3) Αν και οι υλικές καταστροφές, έστω και δύσκολα, αποκαθίστανται, δεν αποτρέπεται όμως η τεράστια οικονομική ζημία στην εμπορική δραστηριότητα των πόλεων, όπου δρουν τρομοκρατικές ομάδες, ούτε και η απώλεια τουριστικού συναλλάγματος από τη χώρα, αφού οι περιοχές αυτές θεωρούνται επικίνδυνοι κι ανεπιθύμητοι ταξιδιωτικοί προορισμοί διεθνώς. Παράλληλα ματαιώνονται ξένες επενδύσεις στην οικονομία της χώρας, αφού δεν παρέχονται εγγυήσεις για την ασφάλεια του προσωπικού, ούτε των κεφαλαίων βέβαια.
4) Οι χώρες που δρουν τρομοκρατικές οργανώσεις απομονώνονται πολιτικά από τη διεθνή κοινότητα και πολιτισμικά από τον υπόλοιπο κόσμο. Συχνά στις χώρες αυτές ξεσπούν εμφύλιες ή ταξικές συγκρούσεις και επιβάλλονται δικτατορίες, με πρόσχημα την επιβολή τάξης και κοινωνικής ασφάλειας. Τα προβλήματα όμως διογκώνονται δραματικά σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, οπότε αυξάνεται το κύμα φυγής των φτωχών και ανυπεράσπιστων ανθρώπων προς άλλες χώρες ασφαλέστερες. Παράλληλα το εσωτερικό καθεστώς για την αυτοπροστασία του, δικαιολογεί τη λήψη έκτατων προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων αυταρχικού χαρακτήρα, που περιορίζουν δραστικά τις πολιτικές ελευθερίες των ανθρώπων.
5) Το μεγάλο και άλυτο πρόβλημα με την τρομοκρατία είναι η κυριαρχία του φόβου και της ανασφάλειας διεθνώς. Είναι ένας συνεχής και ανελέητος πόλεμος που απειλεί την παγκόσμια ειρήνη, την τάξη και την ασφάλεια των χωρών, αλλά και τη φιλία των λαών, τη συνεργασία και τη διεθνιστική τους αλληλεγγύη. Πλέον δεν υπάρχει ασφαλές καταφύγιο πουθενά. Ο φόβος δεν κυριεύει μόνο όσους πρόκειται να ταξιδέψουν με αεροπλάνο, τραίνο ή πλοίο εκτός συνόρων, αλλά και όσους επιβιβάζονται καθημερινά σε συρμούς του metro ή λεωφορεία για να πάνε στον προορισμό τους. Τίποτα πια δεν είναι όπως παλιά μετά την 11-9-2001.
Τι πρέπει και τι μπορεί να γίνει για την αντιμετώπισή της:
1) Για να εκλείψει η τρομοκρατία θα πρέπει να καταπολεμηθούν οι διάφορες πολιτισμικές, κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές ανισότητες και αδικίες, που γεννούν και αναπαράγουν χρόνιες παθογένειες και προκαλούν αυτές τις βίαιες εκρήξεις θυμού και οργής. Επειδή όμως αυτό φαντάζει ανέφικτο, η προσπάθεια πρέπει να επικεντρωθεί αρχικά στον εκδημοκρατισμό των κυβερνήσεων των λαών αυτών, ώστε να υπάρχει και μελλοντική συνεργασία με τη διεθνή κοινότητα, τον Ο.Η.Ε, την Ε.Ε ή ανθρωπιστικές οργανώσεις ανά τον κόσμο. Με τον εκδημοκρατισμό των κρατών, την καταπολέμηση της φτώχειας, του αναλφαβητισμού και της κοινωνικής ανισότητας μπορούμε να ελπίζουμε στην άρση των εμποδίων επικοινωνίας και συνεργασίας με τα άλλα αναπτυγμένα κράτη, αλλά και την υπέρβαση της κρίσης. Η τρομοκρατία δεν πρέπει να θεωρείται ως ένα εσωτερικό ζήτημα ¨τριτοκοσμικών¨, αλλά ως ένα παγκόσμιο πρόβλημα που απαιτεί διεθνή συνεργασία.
2) Επειδή η τεχνογνωσία των δυτικών στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας δεν μπορεί να αποτελέσει ασπίδα προστασίας για όλο τον κόσμο, πρέπει να αντιμετωπιστεί κάθε περίπτωση τρομοκρατίας ξεχωριστά, από τα ίδια τα κράτη στο εσωτερικό τους. Αν δε γίνεται δραστική παρέμβαση στο επίπεδο αυτό, τότε η τρομοκρατία περνάει τα σύνορα και διεθνοποιείται, βρίσκει διασυνδέσεις στο εξωτερικό και ξεφεύγει από τα όρια ευθύνης του κράτους, οπότε δεν αντιμετωπίζεται, παρά μόνο με τη σύμπραξη κι άλλων χωρών, κι αυτό δεν είναι πάντα εύκολο.
3) Επειδή η πιο σκληρή τρομοκρατία δεν έχει να κάνει τόσο με την αριστερή, την αναρχική ή τη μηδενιστική ιδεολογία, όσο με τη θρησκεία, για να θυμηθούμε και τον Μαρξ, που θεωρούσε τη θρησκεία ¨όπιο των λαών¨, πρέπει να βρεθεί ο τρόπος ειρηνικής συνύπαρξης των θρησκειών στον κόσμο σήμερα, με τον διάλογο των εκκλησιών ή των ηγεσιών τους και το πνεύμα καταλλαγής για την αποφυγή του φανατισμού και του μίσους. Στην περίπτωση του Ισλάμ όμως δεν έχουμε να κάνουμε με μια απλή θρησκεία, όσο με μια κοσμοαντίληψη, ένα δικαιϊκό σύστημα, που θεωρεί κάθε μη μουσουλμάνο κι άπιστο που θα πρέπει ή να ασπασθεί το Ισλάμ ή να πεθάνει. Εκεί δε χωράει καμιά διπλωματία.
Στην ιστορία των λαών δεν υπήρξε ποτέ αναίμακτη θρησκεία! Από τους Εβραίους ζηλωτές, ως τα εγκλήματα των σταυροφόρων ή των ιερών πολεμιστών του Ισλάμ, το αίμα έρεε άφθονο. Η ¨νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου¨ (23-24 Αυγούστου του 1572) έμεινε στην ιστορία για την ανηλεή σφαγή Ουγενότων από καθολικούς στο Παρίσι και είναι συνώνυμη για κάθε μεγάλη ανθρωποσφαγή πλέον. Οι θρησκείες αν θέλουν να σώσουν τον κόσμο, θα πρέπει πρώτα να σώσουν τους πιστούς τους, να τους απαλλάξουν από τον μισαλλόδοξο φανατισμό, με την αγάπη και τον σεβασμό της θρησκευτικής ελευθερίας των άλλων. Έτσι θα απομονωθούν και θα αποδυναμωθούν οι ακραίοι και οι φανατικοί, τουλάχιστον δε θα ¨καθαγιάζονται¨ για τα εγκλήματά τους, όπως συμβαίνει σήμερα με τους φονταμενταλιστές.
4) Ο ρόλος του Ο.Η.Ε πρέπει να είναι περισσότερο παρεμβατικός και αξιόπιστος σήμερα. Ο ΟΗΕ δεν πρέπει να διακρίνει τα κράτη αναλόγως πολιτικής ή οικονομικής ισχύος, αλλά να επιβάλλει παντού κυρώσεις με βάση το διεθνές δίκαιο και τις οικουμενικές διακηρύξεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν μπορεί να σιωπά για την αμερικανική τρομοκρατία στον κόσμο, τον άδικο πόλεμο στο Ιράκ για τα πυρηνικά όπλα, που δήθεν κατείχε και που ποτέ δε βρέθηκαν, ούτε για τη φυλακή-κολαστήριο του Γκουαντάναμο. Η εξόφθαλμη αδικία και η πρόκληση οπλίζουν το χέρι του τρομοκράτη, οπότε απέναντι σ’αυτή τη βία οργής δεν υπάρχει καλύτερη θεραπεία από τη δικαιοσύνη· τη δικαιοσύνη για όλους, πλούσιους και φτωχούς, μεγάλους και μικρούς.
Συμπερασματικά:
Πριν αρκετά χρόνια, από το 1993 συγκεκριμένα, ο Αμερικανός καθηγητής πολιτειολογίας του Χάρβαρντ Σάμουελ Χάντιγκτον, έλεγε πως οι επόμενοι πόλεμοι δε θα είναι συγκρούσεις κρατών και εθνών, αλλά συγκρούσεις πολιτισμών και επαληθεύτηκε δραματικά με όσα επακολούθησαν. Τότε λίγοι τον άκουσαν και λιγότεροι τον κατάλαβαν! Η τρομοκρατία είναι ένα ακόμα εφιαλτικό επεισόδιο από τον κόσμο της παράλογης βίας, που δεν πρέπει όμως να μας κάνει να ξεχάσουμε τις αξίες του οικουμενικού ανθρωπισμού και του παγκόσμιου πολιτισμού. Μετά το χτύπημα στους δίδυμους πύργους (11-9-01), στην καρδιά της Αμερικής, ο κόσμος μας έμαθε να ζει επικίνδυνα. Κανένα σύστημα ασφαλείας, καμιά διωκτική αρχή ή άλλη αρχή δεν μπορούν να μας εγγυηθούν για τη ζωή μας πλέον, γιατί ο πόλεμος έχει μεταφερθεί στη γειτονιά μας, δίπλα ή και μέσα στο σπίτι μας. Αυτό είναι το περιβάλλον μας, ο φόβος! Ένας φόβος ενδημικός ίσως και υπερβολικός ή αδικαιολόγητος, διογκωμένος από την τηλεόραση ή το ιδιαίτερο περιβάλλον μας, αλλά πάντως φόβος. Ο φόβος μας είναι ο φόβος του θανάτου. Ο καθένας μας όμως έχει έναν δικό του τρόπο να νικάει τον φόβο, να ξεπερνά τα προβλήματα, ν’ αντιμετωπίζει τους άλλους και να αισθάνεται περισσότερη ευτυχία. Η ζωή έχει άφθονα παραδείγματα γι’ αυτό. Η ζωή θα είναι πιο ωραία, φτάνει μόνο να νικήσουμε αυτό τον φόβο… τον φόβο του θανάτου.
ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
1) «Να μάχεστε εναντίον αυτών που μάχονται εναντίον σας καθώς βαδίζετε στο δρόμο του Θεού, αλλά μην αμαρτάνετε, γιατί ο Θεός δεν αγαπά τους αμαρτωλούς. Σκοτώστε τους εχθρούς σας όσες φορές τους αντιμετωπίζετε: διώξτε τους από το μέρος που σας έδιωξαν. Γιατί (αν και ο φόνος είναι αμαρτία ) οι άδικες διώξεις είναι χειρότερες από το φόνο […].Αν μάχονται εναντίον σας, σκοτώστε τους, γιατί αυτή είναι η ανταμοιβή που αρμόζει σ’ αυτούς τους απίστους». Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία Β΄ Γυμνασίου ΟΕΔΒ .
(Κοράνι, 2, 190-191, στο S.A. Mawdudi, Towards Understanding the Quran, τ.1, σημ. 201, σ.151).
2) «Η μία και μοναδική ιδεολογική σύγκρουση έχει αντικατασταθεί από πολλαπλές αντιπαραθέσεις που βασίζονται στον πολιτισμό και ο επόμενος παγκόσμιος πόλεμος, αν γίνει, θα είναι ένας πόλεμος πολιτισμών».
(Σάμουελ Χάντιγκτον, ¨Η σύγκρουση των πολιτισμών¨ Περιοδικό Foreign Affair
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου